نشست نقد و بررسی کتاب«رسته سنگ اندازان» با حضور علی اکبر والایی نویسنده اثر و یوسف قوجق به عنوان منتقد اثر در کتابخانه عمومی ولایت شهرستان قرچک برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی اداره کتابخانه عمومی شهرستان قرچک؛ در آستانه گرامیداشت هفته کتاب و کتابخوانی، به میزبانی کتابخانه عمومی ولایت، نشست نقد و بررسی کتاب«رسته سنگ اندازان» با حضور علی اکبر والایی نویسنده اثر، یوسف قوجق منتقد اثر و جمعی از مسئولین شهرستان، کتابداران، اعضاء و علاقه مندان به کتاب در کتابخانه عمومی ولایت شهرستان قرچک برگزار شد.
در ابتدای این نشست بیانیه کتابداران و اعضای کتابخانه های عمومی شهرستان قرچک در خصوص محکومیت حملات رژیم غاصب اسرائیل به مردم مظلوم غزه توسط حنانه توکلی عضو کتابخانه عمومی ولایت شهرستان قرچک قرائت شد.
در ادامه آمنه بیات رئیس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان در این نشست اظهار داشت: نگاه اغلب نویسندگان ایرانی به مسئله فلسطین همواره به عنوان ستون اصلی محور مقاومت مطرح بوده و هست و بسیاری از نویسندگان معاصر کشورمان در قالب‌های ادبی داستان، سفرنامه و پژوهش به مسئله فلسطین پرداخته و آثار ماندگاری در این زمینه خلق کرده‌اند.
وی افزود: اهمیت این موضوع بیشتر از آن جهت است که مسئله فلسطین، موضوعی نیست که مسلمانان به راحتی از کنار آن بگذرند. باید در این زمینه بویژه در بخش فرهنگی کار جهادی صورت گیرد، چون الان یکی از واقعیت‌های دنیای امروز، جنگ روایتهاست که دشمنان ملت فلسطین در این بخش سرمایه‌گذاری عظیمی انجام داده‌اند و می‌خواهند هر طوری هست با ساخت روایت‌های جعلی، واقعیت‌های مسئله فلسطین را وارونه جلوه دهند. در چنین شرایطی وظیفه نویسندگان بویژه در بخش ادبیات مقاومت به مراتب سنگین‌تر است و آنها باید با نوشتن آثاری که به تبع، مخاطبانی در گوشه و کنار دنیا دارد، واقعیت‌های مسئله فلسطین را برای جهانیان روشن کنند.
یوسف قوجق، نویسنده و منتقد در این نشست ضمن تبریک هفته کتاب و کتابخوانی گفت: اداره کتابخانه های قرچک و به طور کلی نهاد کتابخانه های عمومی با برگزاری جلسات نقد و بررسی کتاب، اقدامی ارزشمند در خصوص ترویج فرهنگ کتابخوانی انجام داده و از این بابت تشکر می‌کنم.
وی با اشاره به اینکه مجموعه داستان «رسته سنگ اندازان» روایت زندگی پر فراز و نشیب نوجوانان فلسطینی در مبارزه با اشغالگران صهیونیست است. نوجوانانی که دوشادوش بزرگ‌ترها، مسیر پرفراز و نشیب انتفاضه را شکل می‌دادند. سالیان سال بود که مردم فلسطین با دست‌های خالی در مقابل اشغالگران ایستادگی می‌کردند و تنها سلاح دفاعی‌شان سنگ بود. استفاده از سنگ و پرتاب آن به سوی اشغالگران، تنها یکی از اشکال ساده مبارزه بود و این به دلیل سادگی و سهولت، میان مردم فلسطین گستردگی بسیاری داشت.
قوجق در ادامه گفت: اما نوجوانان مبارز فلسطینی در همین استفاده از سنگ، هر روزی که می‌گذشت، خلاقیت‌های بیشتری از خود به خرج می‌دادند. آنان هر نوبت، با تدابیر تازه خود، چهره دیگری از مبارزه با سنگ را به رخ اشغالگران صهیونیست می‌کشاندند.
وی افزود: در داستان‌های این مجموعه، بیش از هر چیز، شاهد آن هستیم که اشکال پیچیده و هوشمندانه‌ای از مبارزه در میان گروه سنی نوجوان فلسطینی پدیدار می‌شود. ابداع و گوناگونی بکارگیری شگردهای مبارزه، عزم راسخ و هوشمندی یک ملت در مسیر ایستادگی و مقاومت را به اثبات می‌رساند. و این همان چیزی است که صهیونیستها را در رویارویی با مردم فلسطین، مستاصل کرده و از نفس میاندازد.
این نویسنده و منتقد ادبی ادامه داد: نمادپردازی یکی از شاخص های این کتاب هست. خود بحران هایی که توی این داستان هستند قابلیت توسعه دارد و می تواند به جای یک داستان کوتاه یک رمان شود با داستان های بیشتر و حتی حجمی زیادتر.
قوجق افزود: والایی در کتاب اشاراتی به کشتار دیر یاسین مطرح می کند و سریع از آن می گذرد در حالی که یک کشتار بزرگ بود همراه با فجایع بسیار. نویسنده از آن می گذرد و فقط اشاره ای دارد اما مخاطب داستان دوست دارد بیشتر از آن بداند.
این منتقد ادبی تصریح کرد: شخصیت‌های مکمل مثل ابوظهیر، سلیمان، شعبان، ابوخلیل، رابط جهاد اسلامی، اسم رمز، آن شش یا هفت نفر از داستان رافع، می توانست توسعه داده شوند اما وی سریع از آن می گذرد و فقط به اشاره و اسم اکتفاء می کند، همین شخصیت ابوخلیل یکی از رهبران مهم است و مخاطب می بایست او را بشناسد از طریق شنیده و روایت ها، اما به این ظرفیت یا شخصیت ها عمق داده نشده است.
قوجق در ادامه اظهار داشت: پیشنهاد می شود با توجه به سابقه درخشان و توان بالای نویسندگی ایشان در صورت ویرایش جدید کتاب اگر این اشکالات رفع شود کتاب بسیار فاخرتری خواهد شد هرچند که این کتاب همچون یاقوتی در این ادبیات می درخشد.
وی در ادامه مطرح کرد: آثار والایی علی‌رغم اینکه کامل به قالب و ساختار داستانی پایبند است، دارای مضامین و بن‌مایه‌های دلالت‌گری است. بی‌شک خلق داستان‌هایی از این دست که نویسنده بر عنصر دلالت‌گری براساس بازنمایی یک جامعه یا واقعه تأکید دارد بسیار حائز اهمیت است چرا که این قبیل آثار ضمن آنکه جذابیت داستانی دارند می‌توانند برای آیندگان در بازشناسی جامعه دوران خاص مفید باشد.
این منتقد در پایان تأکید کرد: او به جامعه و مسائل پیرامون مردم بی‌تفاوت نیست و نگاه کاونده‌ای به مناسبات، فرهنگ و خصلت‌های فردی و درونگرایانه افراد دارد. جدای از مسائل مطروحه، والایی به خوبی در به کارگیری عناصر داستانی تبحر خود را نشان داده و میان این گونه سازه‌های داستانی پیوندی اندام‌وار ایجاد کرده است.
علی اکبر والایی نویسنده کتاب نیز در بخش دیگری از این نشست گفت: شکل‌گیری مجموعه داستان رسته سنگ‌اندازان در میانه دهه شصت صورت گرفت. سال‌هایی که کشور در کوران حوادث جنگ هشت ساله قرار داشت و از سوی عموم مردم، دفاع همه جانبه در مقابل تجاوز دشمن قوت گرفته بود. و اما با وجود این فضای پر التهاب جنگ، مسئله فلسطین و مظلومیت مردم فلسطین در اذهان عمومی ملت ایران مورد اعتنا بود و حمایت‌های گسترده معنوی از آن می‌شد. در همین سال‌ها بود که یک مستند داستانی درباره مظلومیت‌های مردم فلسطین، در شبکه سراسری تلویزیون به نمایش گذاشته شد و تماشای همین مستند، جرقه نوشتن در باره انتفاضه فلسطین را در ذهن نویسنده ایجاد کرد.
والایی در ادامه سخنانش بیان کرد: مستندی که در آن نمایش داده می‌شد پس از اشغال فلسطین توسط متجاوزان، چگونه در دیار «کفر قاسم» و «دیر یاسین»، مردمان دو روستا بیرحمانه توسط صهیونیستها قتل‌عام شدند. مردم عامی، مردمی که کشاورز و کارگر بودند و در پایان یک روز کاری از سر کار برمی‌گشتند. مردمی که از کودک تا بزرگسال بر سینه دیوار قرار داده می‌شدند و مظلومانه به رگبار بسته می‌شدند. در دیر یاسین جنایت صهیونیستها در اوج توحش بود.
نویسنده کتاب رسته سنگ اندازان در پایان اظهار داشت: صهیونیستها در دیر یاسین نه تنها کشتار انجام دادند که مردم مظلوم فلسطین را مثله می‌کردند. این موارد قلب هر انسان آزاده‌ای را به درد می‌آورد؛ چه رسد به کسی که هم‌کیش و هم‌دین است. این دغدغه با نویسنده بود تا آنکه داستان‌هایی با موضوع مردم فلسطین به رشته تحریر درآورد و جملگی داستان‌ها در برنامه «قصه ظهر جمعه» از رادیو پخش شد و مورد استقبال قرار گرفت و به دنبال آن، نامه‌های بسیاری از سوی مخاطبان برنامه دریافت می‌شد که خواستار پخش چنین داستان‌هایی بودند. رسته سنگ‌اندزان، پیراسته و ویراسته همان قصه‌هاست که با محوریت مردم فلسطین و مظلومیت‌شان نگاشته شده‌است. با قهرمان‌هایی که نوجوانان فلسطینی بودند و در داستان‌ها نقش‌آفرینی داشتند.
در این بخش از مراسم، برخی از حاضران که کتاب را مطالعه کرده بودند به نقطه نظرات خود پرداختند. آنها عموما از مطالعه کتاب راضی و معتقد بودند که نویسنده توانسته با نثری که به کار برده و همچنین توجه به جزئیات و تصویر سازی مناسب در روایت ها، مخاطب را همراه خود به این روایات ببرد.
در ادامه نیز علی‌اکبر والایی نویسنده اثر به برخی از انتقادهای منتقد جلسه و بعضی از حاضران پاسخ داد و گفت: در داستان کوتاه نویسنده مجالی برای شخصیت پردازی ندارد و اما یکی از برجستگی های این کتاب پرداختن به جزئیات در جهت جذب مخاطب از طریق شخصیت پردازی، مکان و زمان است و اگر در یک داستان، مکان و زمان طوری مطرح شود که شخصیت ها هم کنش گر باشند مخاطب جذب داستان می شود.
والایی درباره سوال یکی از حاضرین مبنی بر این که، فلسطین دور از اینجاست و در این کتاب شخصیت هایی خلق شده که نقش آفرین می کنند چگونه نویسنده این تصویرسازی را انجام داده است؟ هم یادآور شد: در نوشتن یک اثر الزاماحضور مستقیم داشتن مطرح نیست، کسی که جنگ را درک نکرده هم می تواند با دیدن فیلم های داستانی و مستند، خواندان و مطالعه آثار و منابع فراوان به شناخت برسد و به خلق یک اثر بپردازد.
گفتنی است علی اکبر والایی، متولد ۱۳۴۴، هنر داستان‌نویسی در حوزه نوجوان و بزرگسال را به صورت حرفه‌ای از سال ۱۳۶۴ آغاز کرد. یکسال بعد والایی به فعالیت در برنامه ظهر جمعه رادیو پرداخت. وی پیش از این در آموزش و پرورش در نقش مربی هنری به قصه‌گویی و تدریس داستان و نمایشنامه می‌پرداخت. والایی به مدت دوازده سال ضمن بروز وقفه‌هایی، به کار نوشتن داستان در این برنامه مشغول بود. همزمان با داستان‌نویسی، خلق سی‌صد نمایشنامه برای رادیو در همان دوران شگفت‌انگیز است و علاقه و توانمندی والایی را در این وادی می‌رساند. از ویژگی‌های بارز والایی خلق آثار داستانی منطبق با حال و هوا و فضای فکری دو گروه سنی متفاوت نوجوان و بزرگسال است. تعداد آثار منتشر شده در این گستره آنقدر چشمگیر است که نتوان والایی را صرفاً جزء گروه نویسندگان نوجوان یا بزرگسال به صورت مجزا در نظر گرفت.
علی‌اکبر والایی توانسته جوایز بسیاری را نصیب خود کند و این نشانه استحکام نظام درونی و بیرونی داستان‌هایش است. از جمله آثار برگزیده او می‌توان به موارد زیر اشاره داشت: مشق خاکی منتخب چهارمین جشنواره کتاب کانون پرورش فکری و رتبه اول کتاب سال ماهنامه سوره نوجوانان، باد در گیسوان آتش کتاب منتخب جشنواره رشد، رسته سنگ‌اندازان کتاب منتخب جشنواره کانون پرورش فکری، اثر برگزیده نخستین همایش فرهنگی تهران- فلسطین و اثر منتخب سازمان بسیج هنرمندان، خلوت معبد اثر منتخب جشنواره رشد و ایستگاه کتاب منتخب جشنواره داستان‌های انقلاب کانون پرورش کودکان و نوجوانان.
برخی آثار مطرح والایی عبارتند از؛ سرزمین خدایان، غریب دریا، دستی از دور، فرزندان صحنه، باد در گیسوان آتش، رسته سنگ‌اندازان، مردی از مدینه فاضله، آوای پرستو‌ها، آن سوی تاریکی، پرستوی سال‌های جنگ، نغمه‌ساز فاراب، علامه مجلسی، نشان سیمرغ، پرنده‌ای که تبعید شد، خلوت معبد، سال‌های ارغوان، ما اختراع کردیم، روزی روزگاری دوستی، ناگهان آن پر رقصان افتاد، خلوت مدیر، راز‌های ننگین یک قرارداد و ایستاده در کمند.